Odpowiedzialność cywilna polega na tym, że ponosisz odpowiedzialność majątkową za swoje czyny, które wyrządziły uszkodzenia w majątku lub zdrowiu innej osoby. Uregulowanie odpowiedzialności cywilnej w kodeksie cywilnym pozwala na to, że kiedy twój majątek zostanie zniszczony i jesteś poszkodowany, to sprawca za to odpowie i zobowiązany jest do naprawienia szkody, a Ty nie poniesiesz kosztów. Dzięki temu funkcjonowanie w społeczeństwie jest prostsze. Zwłaszcza pod kątem korzystania z samochodów.
Na czym polega odpowiedzialność cywilna?
Odpowiedzialność cywilna polega na zobowiązaniu się w przypadku wyrządzonej szkody do poniesienia konsekwencji i naprawienia zniszczeń. Najprościej mówiąc, jeżeli jestem sprawcą, bo zagapiłem się na światłach i wjechałem w tył auta przede mną, to jestem zobowiązany, zwrócić koszty naprawy tych uszkodzeń. Wyrządzone szkody mogą być materialne, ale też fizyczne, co oznacza, że przeze mnie ktoś mógł doznać uszczerbku na zdrowiu. Odpowiedzialność wynika z działań niezgodnych z prawem lub zaniechań abo nienależytego wykonania swoich zobowiązań wobec innych osób.
Oznacza to, że wykupione przeze mnie ubezpieczenie OC chroni osoby trzecie przed moimi błędami. Choć wydaje się, że kupienie takiej polisy nie przynosi mi bezpośrednich korzyści, to jednak OC chroni nas przed przykrymi konsekwencjami wyrządzonych szkód. Dzięki czemu nie muszę ponosić kosztów bezpośrednio z własnej kieszeni.
Jakie są rodzaje odpowiedzialności cywilnej?
Najbardziej powszechnym rodzajem odpowiedzialności jest odpowiedzialność deliktowa. Polega ona tym, że wyrządzoną szkodę trzeba naprawić. Nieważne czy powstała ona na skutek działania nieumyślnego, umyślnego, czy poprzez zaniechanie działania.
Innym rodzajem OC jest odpowiedzialność cywilna kontraktowa, która dotyczy zawieranych umów. Jeżeli jedna ze stron nie dotrzyma warunków zapisanych w umowie poprzez złe wykonanie zobowiązania albo nie wywiąże się z umowy.
Te dwa rodzaje odpowiedzialności przewiduje kodeks cywilny. Różnią się one między sobą przyczyną powstania szkody oraz jak będzie wyglądała naprawa strat dla poszkodowanego. O co innego będzie rościć poszkodowany w wypadku komunikacyjnym, któremu zależy na naprawie własnego auta. Natomiast inne roszczenia będzie mieć firma, u której powstała strata, bo podwykonawca nie dostarczył na czas zamówionych produktów.
Ważne są również źródła odpowiedzialności cywilnej deliktowej i odpowiedzialności kontraktowej, ponieważ możemy mieć do czynienia z:
- Odpowiedzialnością na zasadzie winy — wypadki i kolizje w ruchu drogowym ocenia się na zasadzie winy sprawcy. Potrzebne są dowody, które potwierdzą zaniedbania ze strony sprawcy. Może to być np. nagranie z kamery lub oświadczenie świadka.
- Odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka — to sytuacje, kiedy nie trzeba udowadniać winy sprawcy. Wystarczy powiązanie pomiędzy przyczyną a skutkiem. Przykładem może być prowadzenie firmy w branży chemicznej. Jeżeli doszło do zatrucia wód, to nieważne jest, czyje to było zaniedbanie. To ryzyko prowadzenia takiego rodzaju działalności.
Ubezpieczenia a odpowiedzialność cywilna
Kluczową rolę w odpowiadaniu za wyrządzone szkody są ubezpieczenia OC. Chronią one sprawców i poszkodowanych przed skutkami finansowymi zdarzeń, w których została wyrządzona szkoda. Polisy OC pozwalają zmniejszyć ryzyko związane z przywróceniem stanu poprzedniego, czyli przed wystąpieniem zdarzenia. Dzięki ubezpieczeniom towarzystwa ubezpieczeniowe biorą na siebie wypłacenie odszkodowania poszkodowanemu w ramach odpowiedzialności cywilnej.
Ważne jest, że obowiązek posiadania ubezpieczenia OC narzuca nam prawo. Nie mamy możliwości decydowania, czy chcemy płacić za polisę komunikacyjną. Trzeba ją wykupić, bo w innym przypadku możemy otrzymać wysoką karę od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG).
Po co mi potrzebne ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej?
Podpisanie umowy z ubezpieczycielem pozwala uchronić przed konsekwencjami poniesienia wysokich kosztów, kiedy przypadkiem wyrządzę szkodę drugiej osobie. W końcu w rozumieniu kodeksu cywilnego muszę ponieść odpowiedzialność za swoje błędy. Kiedy kupię ubezpieczenie, to płacę tylko wysokość składki, czyli kilkaset złotych w przypadku ubezpieczeń na samochód, a nie kilkanaście tysięcy za naprawienie auta poszkodowanego. Ubezpieczenie OC daje poczucie bezpieczeństwa dla każdej strony. Nieważne czy jestem sprawcą, czy poszkodowanym.
Jakie są prawa i obowiązki sprawcy oraz poszkodowanego?
Kiedy powstanie szkoda, to każda ze stron ma swoje prawa i obowiązki. Zgodnie z przepisami sprawca ma obowiązek naprawić wyrządzone szkody oraz ponieść odpowiedzialność prawną, zwłaszcza kiedy to był czyn niedozwolony. Natomiast poszkodowany ma prawo otrzymać odszkodowanie lub zadośćuczynienie za powstałe straty na jego osobie, lub majątku.
Co to jest odpowiedzialność cywilna w życiu prywatnym?
Możesz się spotkać również z OC w życiu prywatnym. Ten rodzaj polisy OC chroni przed szkodami, które mogą spowodować osoby i zwierzęta. Jakie to mogą być sytuacje, w których przydaje się takie ubezpieczenie? OC w życiu prywatnym obejmuje szkody:
- kiedy nasz pies wywróci kogoś na spacerze i ten złamie rękę,
- spowodowane przez bawiące się dzieci,
- kiedy w naszym mieszkaniu będzie awaria i zaleję sąsiada, który mieszka pode mną.
Warto podkreślić, że polisy dotyczące życia prywatnego są rodzajem ubezpieczeń dobrowolnych. Jeżeli chcesz, możesz je wykupić, ale nie masz takiego prawnego obowiązku. Dzięki niej nie martwisz się, jak zapłacisz za naprawę porysowanych drzwi samochodu przez twoje dziecko. Dajesz poszkodowanemu numer polisy i może zgłosić szkodę do twojego ubezpieczyciela.
Podsumowując, odpowiedzialność cywilna to fundament prawa cywilnego. Zapewnia nam ono ochronę, jeżeli będziemy poszkodowani, a nie będziemy liczyć na dobrą wolę sprawcy. Dlatego część ubezpieczeń OC jest obowiązkowa. Chronią nas przed płaceniem z własnych środków wysokich odszkodowań. W przypadku życia prywatnego masz za to już dowolność czy chcesz kupić taką polisę, czy też nie.